Azərbaycan multikulturalizm və dini tolerantlığın təşviqi məqsədilə beynəlxalq forumlara ev sahibliyi edir
Azərbaycan dini tolerantlıq və multikulturalizm ənənələri ilə dünyada nümunə göstərilən ölkələrdən biridir. Tarix boyu müxtəlif dini və etnik qruplar bu ərazidə birgə sülh və qarşılıqlı hörmət şəraitində yaşayıb. Azərbaycanın dini tolerantlığını və multikulturalizm ənənələrini təmin edən bir neçə mühüm amil mövcuddur. Azərbaycan tarixən müxtəlif dinlərin qovuşduğu bir məkan olub. Qafqaz Albaniyasından İslam dininin yayılmasına qədər, Zərdüştilik, yəhudilik və digər inanclar bu ərazidə mövcud olub. Bu müxtəliflik əsrlər boyu xalqın mədəniyyətinə və dünyagörüşünə təsir edib. İnsanlar fərqli dini inanclara və etnik mənsubiyyətlərə hörmətlə yanaşıb.
Azərbaycanda əhalinin əksəriyyəti müsəlmandır, amma burada həm şiə, həm də sünni icmalar birgə, sülh şəraitində yaşayır. Azərbaycan İslam dünyasında həm şiə, həm də sünni məzhəblərinin tolerantlıqla yanaşı mövcud olduğu nadir ölkələrdən biridir.
Burada yəhudilər, pravoslav xristianlar, katoliklər, molokanlar, lüteranlar və digər dini icmalar da sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərirlər. Quba rayonunda yerləşən Qırmızı Qəsəbə yəhudi icmasının kompakt yaşadığı dünyada nadir yerlərdən biridir.
Əlbəttə, dini sahədə aparılan bu islahatlar Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə birbaşa bağlıdır. O, multikulturalizm və dini tolerantlıq ənənələrinin qorunub saxlanılmasında və inkişaf etdirilməsində mühüm rol oynayıb. Onun rəhbərliyi dövründə Azərbaycan, müxtəlif dinlərin və mədəniyyətlərin dinc yanaşı yaşadığı bir nümunəvi ölkə kimi tanınıb. Heydər Əliyev dəfələrlə çıxışlarında Azərbaycanın tolerantlıq ənənələrinə diqqət çəkərək bildirib: “Azərbaycan bütün dünyaya sübut edib ki, müxtəlif dinlərin və millətlərin nümayəndələri burada əsrlər boyu dostluq, sülh və qardaşlıq şəraitində yaşamışlar və yaşayırlar”.
Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycanda məscidlər, kilsələr və sinaqoqlar bərpa edilib və dini icmaların fəaliyyəti dəstəklənib. Bakıdakı Dağ Yəhudi Sinaqoqu və Müqəddəs Mürdaşıyan Zənənlər Kilsəsi kimi məbədlər dövlət tərəfindən qorunub saxlanılıb. 1995-ci ildə qəbul edilmiş konstitusiyada vicdan azadlığı və dini tolerantlıq hüquqları təmin edilib.
Heydər Əliyevin bu sahədəki siyasəti həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə Azərbaycanın nüfuzunun artmasına səbəb olub. O, müxtəlif dinlərin liderləri ilə görüşlər keçirib, dini və mədəni müxtəlifliyin qlobal dəyər kimi qorunmasını vurğulayıb. Bu siyasət hazırda da Azərbaycan dövlətinin prioritet istiqamətlərindən biridir. Hazırda Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında vicdan və din azadlığı təmin olunur. Hökumət dini icmaların azad fəaliyyətini dəstəkləyir və onların mədəniyyətlərinin qorunmasına yardım edir. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə təsis edilmiş Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi və Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi bu sahədə mühüm rol oynayır. Azərbaycan multikulturalizm və dini tolerantlığın təşviqi məqsədilə beynəlxalq forumlara ev sahibliyi edir. “Bakı Prosesi”, Dünya Dini Liderlərinin Sammiti və Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu bu istiqamətdə ən mühüm təşəbbüslərdir. Bu tədbirlər Azərbaycanı dini tolerantlıq və sülh dialoqu mərkəzinə çevirib. Bakı müxtəlif dini məbədlərin bir arada yerləşməsi ilə seçilir. Burada məscidlər, kilsələr və sinaqoqlar yan-yana fəaliyyət göstərir. İçərişəhərdəki qədim "Cümə" məscidi, Bakının Katolik kilsəsi və Dağ Yəhudilərinin sinaqoqu bunun bariz nümunələridir. Azərbaycan dini tolerantlıq ənənələrini qoruyaraq müasir dövrdə də bu dəyərləri təşviq edir. Dövlət səviyyəsində dini ayinlərin sərbəst icrası, dini bayramların qeyd edilməsi və dini məbədlərin bərpası həyata keçirilir.
Azərbaycanın dini tolerantlıq ənənələri, ölkənin həm daxili sabitliyinə, həm də beynəlxalq arenada müsbət imicinə böyük töhfə verir. Bu ənənə müxtəlif din və mədəniyyətlərin harmoniyada birgə yaşamasını təmin edən dəyərli bir irsdir və Azərbaycanın dünya ölkələri üçün multikulturalizm modeli kimi təqdim olunmasını təmin edir.
Yazını hazırladı: Afaq MİRAYİQ
