Avrozonada yeni böhranın riskləri artır, lakin onun yaranması üçün şərait yəqin ki, hələ tam formalaşmayıb. Avropa İttifaqı 10 ildən çox əvvəl oxşar böhranla üzləşmişdi.
HİT.az xəbər verir ki, bunu "Reuters" yazıb.
Əsas narahatlıqlar fövqəladə parlament seçkilərinin birinci turunda ifrat sağçı Milli Cəbhə Partiyasının üstünlük təşkil etdiyi Fransa ilə bağlıdır. Paris həddindən artıq siyasi qeyri-sabitlik və büdcə israfçılığı dövrünə qədəm qoya bilər. Bu, Fransa dövlət istiqrazlarının gəlirlərinin kəskin artmasına səbəb ola bilər.
Digər yüksək borcu olan avrozona üzvləri, xüsusən də İtaliya, vahid valyutanı balansda saxlayaraq əziyyət çəkə bilər, lakin baş nazirliyə ifrat sağçı namizəd Cordan Bardella öz partiyasının maliyyə öhdəliklərini yumşaltdığı üçün bu ssenari qaçılmaz görünmür. Milli Cəbhə 2027-ci il Fransa prezident seçkilərində qalib gəlməyi hədəfləyir və maliyyə böhranını təhrik edərək onun nüfuzunu sarsıtmaq ağılsızlıq olardı.
İnvestorlar çox da narahat deyillər, lakin avronun orta müddətli perspektivi narahatlıq doğurur. Milliyyətçiliyin və geosiyasi qarşıdurmaların artdığı bir dövrdə bir çox ölkələrdə yüksək borclar, kəskin xərc tələbləri və aşağı artım templəri problemlər toplayır.
Avrozonanın özünü maliyyə böhranından qorumaq yolları var. Hər hansı bir ölkənin istiqraz gəlirliliyi spredləri kəskin şəkildə genişlənərsə, Avropa Mərkəzi Bankı borcu geri ala bilər.
Eyni zamanda, ECB bildirir ki, o, yalnız ölkədə ağlabatan və dayanıqlı fiskal və makroiqtisadi siyasət həyata keçirərsə, köməyə gələcək. Beləliklə, defolt hökuməti 2015-ci ildə məsuliyyətli maliyyə proqramını qəbul edənə qədər Yunanıstanda olduğu kimi, borc investorları ilə baş-başa qala bilərdi.
Son avro böhranından bir fərq ondan ibarətdir ki, faiz dərəcələri indi daha yüksəkdir və bu, dövlət borcunun xidmətini daha baha edir.
BVF-nin məlumatına görə, ötən il İtaliyanın borclanması milli gəlirin 137%-ni, Fransanın borcu isə 111%-ni təşkil edib. Eyni zamanda, bu iki ölkənin büdcə kəsiri ÜDM-in 7,2%-i və 5,5%-i olub.
Yaxın aylarda Avropa Komissiyası həddindən artıq kəsirlə mübarizə proseduru çərçivəsində ölkələrin hər birini borc nisbətini azaltmağa inandırmağa çalışacaq. Bruegel analitik mərkəzinin fikrincə, Fransa və İtaliyaya uyğunlaşmaq üçün 7 il vaxt verilərsə, maliyyə siyasətini ÜDM-in 0,5%-i və 0,6%-i həcmində sərtləşdirməli olacaqlar.
Siyasətçilər ictimai xərcləri azaltmaqdan və ya vergiləri artırmaqdan çəkinəcəklər, çünki bu, onların populyarlığına xələl gətirəcək və iqtisadi artımı azalda bilər, lakin onlar Komissiya ilə razılığa gələ bilərlər. Belə olsa, bazarlar sakit qalacaq.
Problem ondadır ki, BVF-nin proqnozlarına görə, borc nisbəti artmaqda davam edəcək və 2029-cu ilə qədər İtaliya üçün ÜDM-in 145%-nə, Fransa üçün isə 115%-ə çatacaq. Beləliklə, borclanma əmsalları yüksək olaraq qalacaq.
Bundan əlavə, büdcə kəsirini cilovlamaq çətin olacaq, çünki bütün Aİ ölkələri müdafiəyə, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə və əhalinin qocalmasına daha çox pul xərcləməli olacaqlar. Rusiya Ukraynanı məğlub etsə, ölkələr panika içində silaha pul xərcləməyə başlayacaqlar.
Avrozona ölkələri də sadəcə olaraq borclarından çıxa bilməyəcəklər. BVF-nin proqnozlarına görə, qarşıdakı 6 ildə Fransanın iqtisadiyyatı orta hesabla 1,3%, İtaliyanınkı isə 0,6% artacaq. Həmçinin, geosiyasi vəziyyət pisləşərsə, vəziyyət daha da çətinləşəcək.
Samir
