ABŞ Enerji Məlumatları İdarəsinin hesabatına görə, İranın neft satışından əldə etdiyi gəlirlər 2023-cü ildə 53 milyard dollara çatıb.
Musavat.com xəbər verir ki, bu rəqəm, 2021-ci ildəki 37 milyard dollardan və 2020-ci ildəki 16 milyard dollardan xeyli çoxdur. Statistik göstəricilər İranın neft ixracını məhdudlaşdırmaq üçün ABŞ administrasiyasının səylərinin nəticəsiz olduğunu ortaya qoyur. Vaşinqtonun “İran rejimini neft gəlirlərindən məhrum etmək” bəyanatlarına baxmayaraq, Tehran sanksiyaları uğurla dəf edir.
Sanksiyalara qarşı gizli strategiyalar
Bu uğurun əsas səbəblərindən biri, İranın keçmiş komandiri Qasım Süleymaninin 2013-cü ildə başladığı gizli layihələrə söykənir. Süleymani, İran İnqilab Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) neft gəlirlərindən istifadə etməsi üçün bir “gizli qərargah” quraraq neft qaçaqmalçılığı üzrə genişmiqyaslı əməliyyatlara start verdi.
Bu əməliyyat çərçivəsində, saxta şirkətlər və sahiblərlə təchiz olunmuş böyük tanker donanması yaradıldı. Şirkətlər Panamadan tutmuş, Malayziya və Sinqapura qədər müxtəlif yerlərdə qeydiyyatdan keçirildi. Nəticədə İran nefti sənədlərdə “möcüzəvi dəyişikliklərlə” bir anda İraq, Malayziya və ya Oman mənşəli kimi göstərilərək dünya bazarlarına daxil oldu.
“Çayniklərə” yönəlmiş neft axını
İranın neft ticarətində daha bir taktiki addımı neftin kiçik, özəl neft emalı zavodlarına, adətən “çayniklər” adlanan müəssisələrə yönəldilməsi oldu. Bu zavodlar qısa müddət ərzində sahiblərini dəyişərək İran neftinin izini itirməyi təmin etdi. Çin və Hindistan kimi iri dövlət müəssisələrindən fərqli olaraq, ABŞ-ın bu zavodlara müdaxilə etmək imkanları məhdud qaldı.
ABŞ-ın uğursuz strategiyası və İranın artan gücü
ABŞ-ın bütün səylərinə baxmayaraq, İran neft gəlirlərini artırmaqda davam edir. 2023-cü ildəki 53 milyard dollarlıq gəlir, Tehran üçün mühüm iqtisadi resurslar təmin etməklə yanaşı, ölkənin iqtisadiyyatını dayanıqlı saxlamaq üçün yeni imkanlar yaradır. Bu, ABŞ-ın neft sanksiyalarını tətbiq etməkdə çətinlik çəkdiyini və İranın bu cür məhdudiyyətlərə qarşı effektli strategiyalar hazırladığını göstərir.
Nəticə: İran, Süleymaninin təsis etdiyi sistemlərin effektivliyindən istifadə edərək sanksiyalara qarşı güclü müqavimət göstərir. ABŞ və müttəfiqlərinin bu mövzuda yeni tədbirlər görməsi qaçılmazdır, lakin İranın neft qaçaqmalçılığı və iqtisadi manevrləri hələ uzun müddət Qərb üçün ciddi problem olaraq qalacaq.
Haqqin.az saytının materialları əsasında
Musavat.com
